Water, de brandstof die ons in leven houdt!
Een glas water drinken klinkt misschien niet zo spannend, maar toch is dit doodgewone en alledaagse gebaar essentieel voor ons lichaam en ons leven!
De rol van water in ons lichaam
Ons lichaam bestaat voor 60% uit water. Voor iemand die 70 kg weegt, komt dat dus overeen met 50 liter water! De precieze hoeveelheid water varieert echter van mens tot mens, en daarin spelen verschillende factoren een rol.
Zo daalt de hoeveelheid water in ons lichaam met de leeftijd. Van 75% bij een zuigeling zakt het watergehalte naar slechts 50% bij een bejaarde.
De verdeling van het water in ons lichaam is natuurlijk niet overal gelijk. De lichaamsvochten bestaan voor 96 tot 99% uit water, dat is logisch. Er zijn daarnaast ook enkele organen die ontzettend veel water bevatten, zoals de hersenen, de nieren en de longen. Ook de spieren bevatten 73-75% water, en aangezien die 25 tot 30% van ons totale lichaamsgewicht vertegenwoordigen, bevindt zich daar dus al de helft van ons water! Vet en beenderen daarentegen bevatten slechts 25 tot 30% water.
Omdat vrouwen een minder ontwikkelde spiermassa hebben dan mannen, bevat hun lichaam gemiddeld minder water dan dat van mannen.
Waarvoor dient al dat water?
Water is het belangrijkste bestanddeel van onze lichaamsvochten: bloed en speeksel, maar ook spijsverteringssappen uit de alvleesklier en de darmen die zorgen voor de vertering van het voedsel en de opname van de voedingsstoffen, ... Daarnaast helpt water bij de eliminatie van afvalstoffen via de urine en de stoelgang. Je begrijpt dan ook wel dat het belangrijk is voldoende te drinken om een regelmatige darmtransit te garanderen en constipatie te voorkomen.
Dat is trouwens niet de enige manier waarop we water verliezen. We zweten bijvoorbeeld ook om onze lichaamstemperatuur te regelen: wanneer onze lichaamstemperatuur stijgt, zorgt zweet ervoor dat we weer afkoelen. We verliezen ook water in de vorm van damp bij het uitademen. Iedereen heeft al wel eens tegen een raam staan hijgen om iets onnozels te kunnen schrijven of een hartje te tekenen. Als je alles bij elkaar optelt, verlies je zo'n 2,5 liter water per dag! Om het evenwicht te bewaren, is het dan ook belangrijk dat je minstens 1,5 l per dag drinkt. Die resterende liter water haalt je lichaam uit je voeding (fruit en groenten bevatten bijvoorbeeld veel water).
Er is echter nóg een goede reden om voldoende water te drinken! Water helpt je lichaam om alle opgestapelde gifstoffen af te voeren die afkomstig zijn uit voeding (pesticiden, ...) of uit de luchtvervuiling.
Tot slot is water drinken ook een goede schoonheidstip. Door onze huidcellen van binnenuit te hydrateren, behoudt de huid zijn stevigheid en dichtheid, en krijgen we minder snel rimpels.
Let op voor dehydratatie!
Als je het waterverlies onvoldoende compenseert, loop je een ernstig risico om gedehydrateerd te raken. Water is essentieel om te overleven: het is onmogelijk om meer dan 5 dagen niet te drinken. Gelukkig bestaat er een bijzonder efficiënt mechanisme dat ons laat weten wanneer we gedehydrateerd raken: dorst! Zodra we meer dan 2% van ons lichaamsgewicht in water verliezen, krijgen we dorst, en het enige wat we hoeven te doen om dat probleem op te lossen, is drinken. Wordt het watertekort echter nog groter, dan verschijnen al snel de eerste tekenen van dehydratatie: intense dorst, zwakte, verminderde waakzaamheid, verwarring, concentratieproblemen, hoofdpijn, ... Een dehydratatie van 10% kan je al in een coma brengen en is mogelijk zelfs dodelijk. Ga dus zo snel mogelijk naar een arts als deze tekenen verschijnen!
Sommige mensen hebben een groter risico op dehydratatie, zoals zuigelingen, jonge kinderen en bejaarden. Maar ook andere factoren kunnen een overdadig waterverlies met zich meebrengen: intens sporten, hoge temperaturen, diarree, braken, bepaalde geneesmiddelen, ... Vraag je apotheker om advies!
Water voor de allerkleinsten
Baby’s wegen slechts enkele kilo’s, en hun watergehalte is nog groter dan bij volwassenen. Bovendien kunnen ze niet zomaar zelf een glas water nemen als ze dorst hebben. Opgelet voor dehydratatie bij die kleintjes dus! Blijf als ouder bijzonder waakzaam en zorg ervoor dat je kind altijd voldoende drinkt.
Zuigelingen die nog geen andere voeding krijgen, halen hun vloeistof uitsluitend uit moedermelk of flesvoeding. Let op de tekenen van honger/dorst bij je baby: met het hoofdje draaien, smakgeluidjes maken of met de tong klikken, een zuigbeweging maken met de lippen, …
Voor kinderen is water de beste drank! Water houdt je kind voldoende gehydrateerd zonder zijn drang naar suiker aan te wakkeren. Melk en niet-gesuikerd vruchtensap zijn redelijke alternatieven, maar mogen nooit water vervangen! Vermijd frisdranken en gesuikerde vruchtensappen absoluut, door hun hoge suikergehalte verhogen ze het risico op obesitas.
De ouderen in de gaten houden
Wist je dat het dorstgevoel vermindert met de leeftijd? Bovendien is bij oudere personen de verhouding water ten opzichte van hun lichaamsgewicht kleiner, voornamelijk vanwege de spierafbraak. Heel veel oudere mensen maken de fout om maar een klein slokje water te drinken wanneer ze dorst hebben, en dan hun glas opnieuw neer te zetten. Ze denken dat dat voldoende is, maar daardoor ligt dehydratatie continu op de loer! Daar komt nog eens bij dat de werking van de nieren slechter wordt naarmate de leeftijd vordert, en diverse aandoeningen die vaak voorkomen bij oudere mensen, zoals een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten, verhogen het risico op dehydratatie nog meer.
Sporten? Graag, maar niet zonder water!
Bij een intense fysieke inspanning neemt de temperatuur van het lichaam toe, en ga je zweten om die temperatuur onder een aanvaardbare drempel te houden. Je kunt tot 2 liter per uur zweten, en met het zweten verlies je heel wat zout dat nodig is voor het behoud van onze vitale functies. Heb je bij of na het sporten ooit krampen of hoofdpijn gehad, voel je je soms duizelig of ben je misschien zelfs ooit flauwgevallen? Vochttekort!
Bij fysieke inspanningen is het dan ook essentieel dat je voldoende drinkt, vooral bij warm weer. Er bestaan dranken die specifiek ontwikkeld zijn voor sporters en die de nodige hoeveelheid zout aandragen voor wie langdurige inspanningen levert.
Je kunt je lichaam trouwens ook afkoelen door jezelf met water te besprenkelen: zo hoef je het niet allemaal uit te zweten.
Mee in de reisapotheek: oraal rehydratatiepoeder, dat je kunt mengen met water bij het risico op dehydratatie. Dit poeder vangt het water- en zoutverlies op.