Als je mes even je vijand is…
Wat is het?
Een snij- of schaafwonde oplopen, het is in het dagelijks leven zo gebeurd. Door het werken in de tuin, bij het snijden van groenten in de keuken of een val met de fiets. Is dit steeds ernstig? Neen. De pijn die zo’n wonde veroorzaakt komt niet altijd overeen met de ernst van de wonde. Zo kan een blad papier een kleine snee veroorzaken in het topje van je vinger, maar die doet soms meer pijn dan een schaafwonde op je arm. Ook het bloeden is afhankelijk van de plaats van de wonde. Sommige delen van het lichaam bloeden meer dan andere en een wonde die meer bloedt is daarom niet ernstiger. Het is voor het verzorgen van een wonde belangrijk om een onderscheid te kunnen maken tussen een oppervlakkige en een diepe wonde.
Een oppervlakkige wonde wordt over het algemeen veroorzaakt door een stomp voorwerp en is weinig uitgebreid zoals bijvoorbeeld een kleine snee, een lichte schaafwonde, een schram of een kras. De totale opppervlakte van de wonde is kleiner dan de palm van een volwassen hand. Je kan zonder problemen het bloed stelpen en de wonde is gemakkelijk te behandelen. Vergeet echter niet dat ook een oppervlakkige wonde geïnfecteerd kan geraken.
Wanneer een wonde een opening veroorzaakt van 3-4 mm diepte dan spreken we van een diepe wonde. In de meeste gevallen kan het aanbrengen van een steri-strip voldoende zijn. Een meer uitgebreide en heel diepe wonde vraagt wel om een andere zorg door een arts. Hij zal dan ofwel de wonde naaien of door middel van nietjes de wonde dichtmaken. Soms is een operatie noodzakelijk.
Wat kan ik eraan doen? Wat zijn de behandelingen?
Alvorens je gelijk welke wonde verzorgt is het belangrijk je handen goed te wassen met water en zeep, of indien mogelijk een ontsmettende zeep te gebruiken. Nadien kan je beginnen met het reinigen van de wonde met water of fysiologisch serum. Verwijder alle vreemde voorwerpen uit de wonde (zand, steentjes, stukje glas, ...) Spoel en dep de wonde droog. Vergeet ook de omliggende huid niet te reinigen. Het ontsmetten van een oppervlakkige wonde is zelden nodig. Bij een diepe wonde of heel vuile oppervlakkige wonde kan je een ontsmettende vloeistof op basis van chloorhexidine gebruiken. Eosine heeft geen ontsmettende werking. Het is enkel uitdrogend en heeft bovendien een fel rode kleur waardoor de opvolging van de wonde moeilijk is.
Om het bloeden van een wonde te stelpen is het nodig gedurende enkele minuten goed op de wonde te duwen. Houd indien mogelijk het getroffen lichaamsdeel in de hoogte. Een aluinsteen werkt bloedstelpend en kan gebruikt worden om kleine bloedingen te stoppen.
Advies van uw apotheker (om de werkzaamheid te verbeteren, de tolerantie te verhogen,…)
Een wonde reinig je het best van het midden naar de randen toe door gebruik te maken van een steriel kompres. Als je vanaf de randen naar het midden wrijft bestaat de kans dat je vuil in de wonde brengt en zo een infectie veroorzaakt.Wees niet te zuinig met het gebruik van de ontsmettende vloeistof. Beter teveel dan te weinig! Gebruik geen watte. Deze kleven in de wonde en laten vezels achter.
Hoe kan ik het voorkomen? Wat zijn uitlokkende factoren?
Niemand blijft gespaard van kleine wonden of schrammen. In het dagelijks leven zijn er verschillende momenten waarop we ons kunnen bezeren en de oorzaken zijn uitgebreid. Het kan je overkomen tijdens het sporten, op school, op het werk, tijdens het huishouden of het werken in de tuin. Een wonde die ontstaat tijdens het werken in de tuin vraagt extra aandacht. De kans bestaat dat je besmet geraakt door de tetanusbacterie. Deze komt voor onder de grond of op uitwerpselen van dieren. Bescherm je door je om de tien jaar te laten vaccineren, zeker wanneer je regelmatig tuiniert of werkt met dieren. Heb je een wonde opgelopen, check of je vaccinatie nog in orde is. Bij twijfel kan de arts je een dosis immunoglobulinen geven en wordt het volledig vaccinatieschema herhaald (3 vaccins).
Wat moet ik vermijden?
Een wonde is een huidopening met of zonder verlies van weefsel. Elke wonde, zelfs oppervlakkige, lopen het risico om geïnfecteerd te geraken. Bedek daarom je wonde met een steriel wondverband. Krab de eventueel gevormde korstjes niet af, ze beschermen de wonde tegen onzuiverheden. Na de genezing van de wonde bestaat de kans dat er zich een litteken vormt. Bescherm het litteken goed tegen de zon. Zonlicht kan het litteken verkleuren. Breng een sunblock aan op het litteken tijdens de genezing en ook gedurende de volgende 2 jaar.
Complementaire producten
Homeopathie kan als aanvulling tijdens de wondheling gebruikt worden na een efficiënte ontsmetting en op voorwaarde dat je vaccinatie tegen tetanus in orde is of een noodzakelijke hechting werd uitgevoerd. Om de genezing van een snijwonde te verbeteren kan je granules Staphysagria 7CH 3 à 5 granules 2/dag innemen. Bij een bloedende wonde wordt Lachesis 5CH 3granules 3/dag voorgesteld.
Essentiële olie van Zonneroosje werkt bloedstelpend en adstringerend. Je kan 2 tot 3 druppels lokaal aanbrengen op de wonde om het bloeden te stelpen. Gebruik tegelijk een drukverband om de wonde dicht te duwen.
Nuttige accessoires
Wondverbanden zijn sterk geëvolueerd de afgelopen jaren. Er bestaan er voor verschillende types wonden en laten een goed wondheling toe. Een simpele pleister is gemakkelijk in gebruik en goedkoop. Hij beschermt de wonde maar zal de wondheling niet echt bevorderen. Komt je wondpleister regelmatig in contact met water, kies dan een pleister in polyurethaan. De polyurethaan kleefstof is luchtdoorlatend maar resistent tegen water. De pleister zal dus beter blijven hangen zelfs in een vochtig milieu. Heb je een wonde op een bewegend gewricht kies dan een flexibele pleister. Er bestaan specifieke pleisters voor een gevoelige huid, die de huid laten ademen en makkelijk, zonder pijn, verwijderbaar zijn. Hydrocolloïde pleisters verzekeren een goede wondheling aangezien ze de wonde vochtig houden en niet inkleven. Er wordt door contact met het wondvocht een beschermende gel gevormd. Bloedstelpende pleisters kunnen gebruikt worden bij matig bloedende wonden. Er bestaan ook vloeibare pleisters op basis van cyanoacrylaten. Na het verdampen van het oplosmiddel blijft er een flexibele en onzichtbare film op de wonde achter, die waterafstotend is en ondoorlaatbaar voor bacteriën. Ze beschermen de wonde tegen vuil en bevorderen de wondheling. Ze kunnen gebruikt worden op alle oppervlakkige wonden over het ganse lichaam. Vermijd echter het gebruik op het gezicht, op de slijmvliezen of op geïnfecteerde wonden, zowel oppervlakkig als diep.
Om een diepe wonde te verzorgen maak je best gebruik van steriele strips. Reinig de omgeving van de wonde en maak ze droog door middel van alcohol. Op die manier zal de strip beter blijven kleven. Plaats de strip loodrecht op de snede. Laat deze gedurende een tiental dagen ter plaatse.
Wanneer moet ik een arts raadplegen?
Wanneer het uitzicht van de wonde verandert (gele afscheiding, felrode wondrand) of je wonde pijnlijk is kan dit wijzen op een infectie. Als er een vreemd voorwerp zichtbaar is of vermoedelijk nog aanwezig is,ga dan naar een arts. Doe dit ook bij snij- of steekwondes in de borstkas, buik of rug. Als er bloed uit je wonde spuit kan je slagader geraakt zijn en moet je direct naar een spoedafdeling.
Wat bij ... (diabetes, zwangerschap)? Welke voorzorgen moet ik nemen?
Een verhoogde bloedsuikerspiegel bij diabetes bemoeilijkt een goede wondheling. Ook het risico op infectie is hoger. Een diabetespatiënt kan zich ook kwetsen zonder het te voelen. Wees dus waakzaam en consulteer bij een wonde steeds een arts.
Ben je zwanger? Gebruik dan geen ontsmettingsmiddel op basis van povidone. Een middel met chloorhexidine is een betere keuze voor het ontsmetten van je wonde.